Jerzy Olech: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja zweryfikowana] |
(Utworzono nową stronę "{{Biogram infobox |imię i nazwisko = Pole-obowiązkowe |imię i nazwisko org = |pseudonim = |grafika = Pole-obowiązkowe-zdjęcie |op...") |
|||
| (Nie pokazano 18 wersji utworzonych przez 6 użytkowników) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
{{Biogram infobox | {{Biogram infobox | ||
| − | |imię i nazwisko = | + | |imię i nazwisko = Jerzy Olech |
|imię i nazwisko org = | |imię i nazwisko org = | ||
|pseudonim = | |pseudonim = | ||
| − | |grafika = | + | |grafika = |
| − | |opis grafiki = | + | |opis grafiki = |
|podpis = | |podpis = | ||
| − | |data urodzenia = | + | |data urodzenia = 3 listopada 1757 r. |
| − | |miejsce urodzenia = | + | |miejsce urodzenia = Szczepankowo |
|imię przy narodzeniu = | |imię przy narodzeniu = | ||
| − | |data śmierci = | + | |data śmierci = 29 grudnia 1820 r. |
| − | |miejsce śmierci = | + | |miejsce śmierci = Królewiec |
|przyczyna śmierci = | |przyczyna śmierci = | ||
|miejsce spoczynku = | |miejsce spoczynku = | ||
| Linia 21: | Linia 21: | ||
}} | }} | ||
| − | ''' | + | '''Jerzy Olech''' - inna forma nazwiska Ollech (ur. 3 listopada 1757 r. w [[Szczepankowo|Szczepankowie]], zm. 29 grudnia 1820 r. w [[Królewiec|Królewcu]]) – ksiądz ewangelicki, pedagog, tłumacz, wydawca pism religijnych, zbieracz pieśni, jako pierwszy na terenie [[Mazury |Mazur]] tworzył polską literaturę świecką dla ludu. |
| − | + | <br/><br/> | |
| − | |||
== Życiorys == | == Życiorys == | ||
| − | |||
=== Szkoła i wykształcenie === | === Szkoła i wykształcenie === | ||
| − | + | Naukę pobierał w szkołach średnich w [[Pasym|Pasymiu]] i [[Królewiec|Królewcu]]. W 1776 r. rozpoczął studia na Wydziale Teologicznym Uniwersytetu Królewieckiego. | |
<br/> | <br/> | ||
=== Praca === | === Praca === | ||
| + | W 1780 r. został nauczycielem w szkole katolickiej w [[Królewiec|Królewcu]]. Potem otrzymał stanowisko w kościele luterańskim. W 1786 r. ordynowany w Poczdamie na kapelana polowego, pełnił funkcję przy regimencie piechoty generała E. H. Gillerna, a od 1792 r. generała F. W. Hausena, stacjonującym w Królewcu. Funkcje polskiego proboszcza przy kościele św. Mikołaja w Królewcu (Steindamm-PolnischeKirche) objął 5 lutego 1795 r. i sprawował ją do śmierci. | ||
| + | |||
| + | Z powodu piastowanej funkcji opiekował się polską szkołą oraz studentami z Seminarium Polskiego przy Wydziale Teologii Uniwersytetu Królewieckiego. Wzorem dla niego stali się pisarze polskiego oświecenia z [[lkwim:Ignacy Krasicki|Ignacym Krasickim]] na czele. Satyry i dwanaście bajek Krasickiego przetłumaczył prozą na język niemiecki i ogłosił w królewieckim czasopiśmie naukowo-literackim "Preussisches Archir". | ||
| − | + | Ksiądz Olech był zaprzyjaźniony z [[Krzysztof Celestyn Mrongowiusz|Krzysztofem Mrongowiuszem]]. Utrzymywał też kontakty z polskimi językoznawcami, miedzy innymi z [[Samuel Bogumił Linde|Samuelem Bogumiłem Lindem]]. W Królewcu Olecha odwiedzali przedstawiciele polskiej nauki i literatury. | |
| − | |||
| − | + | W 1797 r. Olech i Mrongowiusz wystąpili do króla pruskiego z projektem otwarcia na Uniwersytecie w Królewcu katedry języka polskiego. Projekt nie został zrealizowany, a Olech w grudniu 1797 r. został mianowany kierownikiem i nauczycielem seminarium polskiego z pensją roczną 100 talarów. | |
| − | |||
| + | Olech uważany był w Królewcu za znawcę i eksperta w zakresie języka polskiego. W 1803 r. został tłumaczem urzędowym przy kolegium rządu [[Prusy Wschodnie|Prus Wschodnich]] z pensją 20 talarów rocznie. | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | == | + | === Działalność społeczna, kulturalna, naukowa, polityczna === |
| − | + | Olech odgrywał dużą rolę jako pisarz i tłumacz, a także twórca polskiej literatury świeckiej dla Mazurów. Ogłaszał różne wydania i druczki ulotne, oryginalne i tłumaczenia z zakresu higieny i zdrowia. W 1795 r. Olech przetłumaczył na język polski popularny podręcznik szkolny Friedricha Eberharda Rochowa "Przyjaciel dzieci". Jerzy Olech nie szczędził pieniędzy na cele wydawnicze i własnym kosztem wydawał druki ulotne jak i własne, krótkie teksty pieśni. | |
<br/> | <br/> | ||
== Bibliografia == | == Bibliografia == | ||
| − | + | Oracki Tadeusz, ''Słownik biograficzny Warmii, Mazur i Powiśla od połowy XV wieku do 1945 roku'', Warszawa 1963.<br/> | |
| + | ''Wybitni Polacy w Królewcu XVI-XX wiek'', red. Sławomir Augusiewicz, Janusz Jasiński, Tadeusz Oracki, Olsztyn 2005.<br/> | ||
| + | ''Leksykon Historii Polski'', red. Michał Czajka, Marcin Kamler, Witold Sienkiewicz, Warszawa 1995.<br/> | ||
| + | Oracki Tadeusz, ''Słownik biograficzny Warmii, Prus Książęcych i Ziemi Malborskiej od połowy XV do końca XVIII wieku'', t. 2, Olsztyn 1980. | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | |||
| − | |||
| + | [[Kategoria:Osoby|Olech, Jerzy]] | ||
| − | [[Kategoria: | + | [[Kategoria: Duchowni protestanccy|Olech, Jerzy]] |
| + | [[Kategoria:Kościół ewangelicko-augsburski|Olech,Jerzy]] | ||
| + | [[Kategoria:Ludzie oświaty|Olech, Jerzy]][[Kategoria: Nauczyciele i dyrektorzy placówek oświatowych|Olech, Jerzy]] | ||
| + | [[Kategoria:Ludzie kultury|Olech, Jerzy]] [[Kategoria:Tłumacze|Olech, Jerzy]] | ||
| + | [[ Kategoria:Wydawcy|Olech, Jerzy]] | ||
| + | [[Kategoria: Powiat iławski|Olech, Jerzy]] | ||
| + | [[Kategoria: Lubawa (gmina wiejska)|Olech, Jerzy]] | ||
| + | [[Kategoria: Powiat szczycieński|Olech, Jerzy]] | ||
| + | [[Kategoria: Pasym (gmina miejsko-wiejska)|Olech, Jerzy]] | ||
| + | [[Kategoria: 1701-1800|Olech, Jerzy]] | ||
| + | [[Kategoria: 1801-1918|Olech, Jerzy]] | ||
Aktualna wersja na dzień 09:44, 26 sie 2015
| Jerzy Olech | |
| | |
| Data i miejsce urodzenia | 3 listopada 1757 r. Szczepankowo |
| Data i miejsce śmierci | 29 grudnia 1820 r. Królewiec |
Jerzy Olech - inna forma nazwiska Ollech (ur. 3 listopada 1757 r. w Szczepankowie, zm. 29 grudnia 1820 r. w Królewcu) – ksiądz ewangelicki, pedagog, tłumacz, wydawca pism religijnych, zbieracz pieśni, jako pierwszy na terenie Mazur tworzył polską literaturę świecką dla ludu.
Spis treści
Życiorys
Szkoła i wykształcenie
Naukę pobierał w szkołach średnich w Pasymiu i Królewcu. W 1776 r. rozpoczął studia na Wydziale Teologicznym Uniwersytetu Królewieckiego.
Praca
W 1780 r. został nauczycielem w szkole katolickiej w Królewcu. Potem otrzymał stanowisko w kościele luterańskim. W 1786 r. ordynowany w Poczdamie na kapelana polowego, pełnił funkcję przy regimencie piechoty generała E. H. Gillerna, a od 1792 r. generała F. W. Hausena, stacjonującym w Królewcu. Funkcje polskiego proboszcza przy kościele św. Mikołaja w Królewcu (Steindamm-PolnischeKirche) objął 5 lutego 1795 r. i sprawował ją do śmierci.
Z powodu piastowanej funkcji opiekował się polską szkołą oraz studentami z Seminarium Polskiego przy Wydziale Teologii Uniwersytetu Królewieckiego. Wzorem dla niego stali się pisarze polskiego oświecenia z Ignacym Krasickim na czele. Satyry i dwanaście bajek Krasickiego przetłumaczył prozą na język niemiecki i ogłosił w królewieckim czasopiśmie naukowo-literackim "Preussisches Archir".
Ksiądz Olech był zaprzyjaźniony z Krzysztofem Mrongowiuszem. Utrzymywał też kontakty z polskimi językoznawcami, miedzy innymi z Samuelem Bogumiłem Lindem. W Królewcu Olecha odwiedzali przedstawiciele polskiej nauki i literatury.
W 1797 r. Olech i Mrongowiusz wystąpili do króla pruskiego z projektem otwarcia na Uniwersytecie w Królewcu katedry języka polskiego. Projekt nie został zrealizowany, a Olech w grudniu 1797 r. został mianowany kierownikiem i nauczycielem seminarium polskiego z pensją roczną 100 talarów.
Olech uważany był w Królewcu za znawcę i eksperta w zakresie języka polskiego. W 1803 r. został tłumaczem urzędowym przy kolegium rządu Prus Wschodnich z pensją 20 talarów rocznie.
Działalność społeczna, kulturalna, naukowa, polityczna
Olech odgrywał dużą rolę jako pisarz i tłumacz, a także twórca polskiej literatury świeckiej dla Mazurów. Ogłaszał różne wydania i druczki ulotne, oryginalne i tłumaczenia z zakresu higieny i zdrowia. W 1795 r. Olech przetłumaczył na język polski popularny podręcznik szkolny Friedricha Eberharda Rochowa "Przyjaciel dzieci". Jerzy Olech nie szczędził pieniędzy na cele wydawnicze i własnym kosztem wydawał druki ulotne jak i własne, krótkie teksty pieśni.
Bibliografia
Oracki Tadeusz, Słownik biograficzny Warmii, Mazur i Powiśla od połowy XV wieku do 1945 roku, Warszawa 1963.
Wybitni Polacy w Królewcu XVI-XX wiek, red. Sławomir Augusiewicz, Janusz Jasiński, Tadeusz Oracki, Olsztyn 2005.
Leksykon Historii Polski, red. Michał Czajka, Marcin Kamler, Witold Sienkiewicz, Warszawa 1995.
Oracki Tadeusz, Słownik biograficzny Warmii, Prus Książęcych i Ziemi Malborskiej od połowy XV do końca XVIII wieku, t. 2, Olsztyn 1980.
- Strony zawierające wywołania szablonów z parametrami o takich samych nazwach
- Duchowni protestanccy
- Kościół ewangelicko-augsburski
- Ludzie oświaty
- Nauczyciele i dyrektorzy placówek oświatowych
- Ludzie kultury
- Tłumacze
- Wydawcy
- Powiat iławski
- Lubawa (gmina wiejska)
- Powiat szczycieński
- Pasym (gmina miejsko-wiejska)
- 1701-1800
- 1801-1918
