Jelonek: Różnice pomiędzy wersjami

Z Encyklopedia Warmii i Mazur
Skocz do: nawigacja, szukaj
[wersja zweryfikowana][wersja zweryfikowana]
 
(Nie pokazano 4 wersji utworzonych przez 2 użytkowników)
Linia 1: Linia 1:
 
{{Wieś infobox
 
{{Wieś infobox
|nazwa                = Jelonek
+
|nazwa                = Jelonek
 
  |herb wsi              =   
 
  |herb wsi              =   
 
  |flaga wsi            =   
 
  |flaga wsi            =   
 
  |herb artykuł          =
 
  |herb artykuł          =
  |dopełniacz wsi        =  
+
  |dopełniacz wsi        = Jelonka
  |zdjęcie              = Jelonek i okolice.jpg
+
  |zdjęcie              =  
  |opis zdjęcia          = Jelonek i okolice 
+
  |opis zdjęcia          =  
  |rodzaj miejscowości  =  
+
  |rodzaj miejscowości  = wieś sołecka
 
  |województwo          = warmińsko-mazurskie
 
  |województwo          = warmińsko-mazurskie
 
  |powiat                = olecki
 
  |powiat                = olecki
Linia 29: Linia 29:
 
  |www                  =
 
  |www                  =
 
}}<br/>
 
}}<br/>
''' Jelonek ''' (niem. ''Grünheyde'', od 1938 r. ''Grünheide'') – [[wieś sołecka]] położona w [[województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko-mazurskim]], w [[powiat olecki|powiecie oleckim]], w [[Świętajno (gmina wiejska, powiat olecki)|gminie Świętajno]]. W latach 1975-1998 miejscowość należała [[Podział administracyjny |administracyjnie]] do [[województwo suwalskie|województwa suwalskiego]]. W latach 1999-2001 wieś wchodziła w skład [[powiat olecko-gołdapski|powiatu olecko-gołdapskiego]].
+
''' Jelonek ''' (niem. ''Grünheyde'', od 1938 r. ''Grünheide'') – wieś sołecka położona w [[Województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko–mazurskim]], w [[Powiat olecki|powiecie oleckim]], w [[Świętajno (gmina wiejska, powiat olecki)|gminie Świętajno]]. W latach 1975–1998 miejscowość należała [[Podział administracyjny |administracyjnie]] do [[Województwo suwalskie|województwa suwalskiego]]. W latach 1999–2001 wieś wchodziła w skład [[Powiat olecko-gołdapski|powiatu olecko-gołdapskiego]]. Miejscowość w 2010 roku liczyła 22 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje [[Izabela Rant]]<ref>http://bip.swietajno.pl/organy/1416/solectwa_i_wykaz_soltysow</ref>.
 
+
<br/><br/>
Miejscowość w 2010 roku liczyła 22 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje [[Hieronim Kraszewski]]<ref>Informacje przekazane E-ncyklopedii przez Urząd Gminy w Świętajnie, 30.12.2013.</ref>.
 
 
 
<br/>
 
  
 
== Położenie ==
 
== Położenie ==
Wieś położona jest w północno-wschodniej części województwa warmińsko-mazurskiego, na [[Pojezierze Ełckie|Pojezierzu Ełckim]], nad [[Rzeka Ełk |rzeką Ełk]], 20 km na zachód od [[Olecko|Olecka]] i 10 km na północny zachód od [[Świętajno (powiat olecki)|Świętajna]], przy granicy z [[Powiat giżycki|powiatem giżyckim]], na północ od drogi wojewódzkiej nr 655.
+
Wieś położona jest w północno–wschodniej części województwa warmińsko–mazurskiego, na [[Pojezierze Ełckie|Pojezierzu Ełckim]], nad rzeką [[Rzeka Ełk |Ełk]], 20 km na zachód od [[Olecko|Olecka]] i 10 km na północny zachód od [[Świętajno (powiat olecki)|Świętajna]], przy granicy z [[Powiat giżycki|powiatem giżyckim]], na północ od drogi wojewódzkiej nr 655.
 
 
 
<br/>
 
<br/>
  
 
== Dzieje miejscowości ==
 
== Dzieje miejscowości ==
Wieś została założona w ramach [[Osadnictwo szkatułowe|osadnictwa szkatułowego]] w 1709 roku. Wówczas to (dokładnie w listopadzie) niejaki Michał Tyszka z Olecka zawarł umowę z nadleśniczym von Lüderitzem, a jej przedmiotem było sześć łanów ziemi nad [[Rzeka Ełk |rzeką Ełk]]. Kupiec - i założyciel wsi - otrzymał również prawo do wolnego rybołówstwa w rzece Ełk oraz w [[Jezioro Litygajno |jeziorze Litygajno]], a także zobowiązał się do terminowego uiszczenia wszystkich opłat. Wkrótce jednak Michał Tyszka sprzedał uzyskane dobra wdowie po pastorze ze Świętajna, Dorocie Hartknoch. Dwójka pierwszych właścicieli podzieliła ziemię między chłopów w celu jej zagospodarowania (było to nieco więcej niż owe sześć łanów; pomiary wykazały bowiem pewną nadwyżkę). Jelonek należał do [[Parafia ewangelicka w Świętajnie (powiat olecki)|parafii ewangelickiej w Świętajnie]].
+
Wieś została założona w ramach [[Osadnictwo szkatułowe|osadnictwa szkatułowego]] w 1709 roku. Wówczas (dokładnie w listopadzie) niejaki [[Michał Tyszka]] z Olecka zawarł umowę z nadleśniczym von Lüderitzem, a jej przedmiotem było sześć łanów ziemi nad rzeką Ełk. Kupiec i założyciel wsi otrzymał również prawo do wolnego rybołówstwa w rzece Ełk oraz w jeziorze [[Jezioro Litygajno | Litygajno]], a także zobowiązał się do terminowego uiszczenia wszystkich opłat. Wkrótce jednak Michał Tyszka sprzedał uzyskane dobra wdowie po pastorze ze Świętajna, [[Dorota Hartknoch| Dorocie Hartknoch]]. Dwójka pierwszych właścicieli podzieliła ziemię między chłopów w celu jej zagospodarowania (było to nieco więcej niż owe sześć łanów; pomiary wykazały bowiem pewną nadwyżkę). Jelonek należał do [[Parafia ewangelicka w Świętajnie (powiat olecki)|parafii ewangelickiej w Świętajnie]].
  
Szkoła we wsi powstała w pierwszej połowie XVIII wieku (około 1737-1740). W 1935 roku zatrudniony był w niej jeden nauczyciel, a w dwóch klasach uczęszczało do niej ogółem 30 dzieci.
+
Szkoła we wsi powstała w pierwszej połowie XVIII wieku (około 1737–1740). W 1935 roku zatrudniony był w niej jeden nauczyciel, a w dwóch klasach uczęszczało do niej ogółem 30 dzieci.
  
  
Liczba mieszkańców
+
Liczba mieszkańców w poszczególnych latach:
  
1857 - 255 osób
+
*1857 r. – 255 osób
  
1933 - 230 osób
+
*1933 r. – 230 osób
  
1939 - 212 osób
+
*1939 r. – 212 osób
<br/>
 
  
 
== Zabytki ==
 
== Zabytki ==
*Zespół budynków szkolnych z początku XX wieku: szkoła i budynek gospodarczy, murowane
+
*zespół budynków szkolnych z początku XX wieku: szkoła i budynek gospodarczy, murowane
*Przykłady budownictwa murowanego z początku XX wieku (nr 1, 3, 4, 5)
+
*przykłady budownictwa murowanego z początku XX wieku (nr 1, 3, 4, 5)
*Cmentarz ewangelicki z XIX wieku
+
*cmentarz ewangelicki z XIX wieku
<br/>
 
  
 
== Bibliografia ==
 
== Bibliografia ==
#Demby Ryszard, ''Olecko. Czasy, ludzie, zdarzenia'', Olecko 2000.
+
Demby Ryszard, ''Olecko. Czasy, ludzie, zdarzenia'', Olecko 2000.<br/>
#''Olecko. Z dziejów miasta i powiatu'', red. Andrzej Wakar i in., Olsztyn 1974.
+
''Olecko. Z dziejów miasta i powiatu'', red. Andrzej Wakar i in., Olsztyn 1974.<br/>
#''Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch'', Königsberg 1857.
+
''Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch'', Königsberg 1857.<br/>
#Gminna ewidencja zabytków, udostępniona E-ncyklopedii przez Urząd Gminy w Świętajnie, 30.12.2013.
+
Gminna ewidencja zabytków, udostępniona E-ncyklopedii przez Urząd Gminy w Świętajnie. [30.12.2013]<br/>
#[http://www.stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims| Bank Danych Lokalnych GUS] [data dostępu: 12.11.2013]
+
[http://www.stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims| Bank Danych Lokalnych GUS] [12.11.2013]<br/>
#[http://www.verwaltungsgeschichte.de/treuburg.html| Vervaltugsgeschichte] [data dostępu: 12.11.2013]
+
[http://www.verwaltungsgeschichte.de/treuburg.html| Vervaltugsgeschichte] [12.11.2013]
<br/>
 
  
 
{{Przypisy}}
 
{{Przypisy}}

Aktualna wersja na dzień 11:11, 12 lip 2016

Jelonek

Rodzaj miejscowości wieś sołecka
Państwo  Polska
Województwo warmińsko-mazurskie
Powiat olecki
Gmina Świętajno
Liczba ludności (2010) 22
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego
Mapa lokalizacyjna województwa warmińsko-mazurskiego
Jelonek
Jelonek
Położenie na mapie Polski
Mapa lokalizacyjna Polski
Jelonek
Jelonek
Ziemia

{{#invoke:Koordynaty|szablon}}


Jelonek (niem. Grünheyde, od 1938 r. Grünheide) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko–mazurskim, w powiecie oleckim, w gminie Świętajno. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa suwalskiego. W latach 1999–2001 wieś wchodziła w skład powiatu olecko-gołdapskiego. Miejscowość w 2010 roku liczyła 22 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Izabela Rant[1].

Położenie

Wieś położona jest w północno–wschodniej części województwa warmińsko–mazurskiego, na Pojezierzu Ełckim, nad rzeką Ełk, 20 km na zachód od Olecka i 10 km na północny zachód od Świętajna, przy granicy z powiatem giżyckim, na północ od drogi wojewódzkiej nr 655.

Dzieje miejscowości

Wieś została założona w ramach osadnictwa szkatułowego w 1709 roku. Wówczas (dokładnie w listopadzie) niejaki Michał Tyszka z Olecka zawarł umowę z nadleśniczym von Lüderitzem, a jej przedmiotem było sześć łanów ziemi nad rzeką Ełk. Kupiec – i założyciel wsi – otrzymał również prawo do wolnego rybołówstwa w rzece Ełk oraz w jeziorze Litygajno, a także zobowiązał się do terminowego uiszczenia wszystkich opłat. Wkrótce jednak Michał Tyszka sprzedał uzyskane dobra wdowie po pastorze ze Świętajna, Dorocie Hartknoch. Dwójka pierwszych właścicieli podzieliła ziemię między chłopów w celu jej zagospodarowania (było to nieco więcej niż owe sześć łanów; pomiary wykazały bowiem pewną nadwyżkę). Jelonek należał do parafii ewangelickiej w Świętajnie.

Szkoła we wsi powstała w pierwszej połowie XVIII wieku (około 1737–1740). W 1935 roku zatrudniony był w niej jeden nauczyciel, a w dwóch klasach uczęszczało do niej ogółem 30 dzieci.


Liczba mieszkańców w poszczególnych latach:

  • 1857 r. – 255 osób
  • 1933 r. – 230 osób
  • 1939 r. – 212 osób

Zabytki

  • zespół budynków szkolnych z początku XX wieku: szkoła i budynek gospodarczy, murowane
  • przykłady budownictwa murowanego z początku XX wieku (nr 1, 3, 4, 5)
  • cmentarz ewangelicki z XIX wieku

Bibliografia

Demby Ryszard, Olecko. Czasy, ludzie, zdarzenia, Olecko 2000.
Olecko. Z dziejów miasta i powiatu, red. Andrzej Wakar i in., Olsztyn 1974.
Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch, Königsberg 1857.
Gminna ewidencja zabytków, udostępniona E-ncyklopedii przez Urząd Gminy w Świętajnie. [30.12.2013]
Bank Danych Lokalnych GUS [12.11.2013]
Vervaltugsgeschichte [12.11.2013]

Przypisy